Jilet Sebahat’ın yazdığı ‘Jilet’ isimli kitap geçtiğimiz günlerde Mihver Yayınları etiketiyle çıktı. ‘Razor’ ismine sadık bir kitap; Beyoğlu’nun arka sokaklarını, babaların, işverenlerin, devletin sevmediği “kötü çocukları”, 90’ların müziğini, arzulanan ama yaşanmayan, iç çekilen bir dünyayı anlatıyor bize.
Ancak sanılanın aksine bu kitap bir biyografi kitabı değildir. Sebahat’ın hayatı da kitapta anlatılan diğer hayatlar kadardır. İşte tam da bu yüzden ‘Razor’ bir kişiyi değil, bir nesli inceliyor. Özellikle 90’lı yıllarda genç olanlar. Bazen hassas bir özne olarak, bazen aralıklı bir gözlemci olarak Sebahat, Beyoğlu’nu alt üst ederken bizi de beraberinde sürüklüyor. Bakmak; Bunlar barlar, bunlar insanlar, bunlar rüyalar ve öfke, diye açıklıyor.
Elbette bu yolculuk tek bir çizgide ilerlemiyor. Sebahat bizi önce geçmişe, kendi çocukluğuna götürüyor: Babasının inşaat işleriyle uğraştığını, kuzeni gibi kalas taşıyamadığı için bütün gün eğri tırnakları kullanılabilir hale getirmek için çalıştığını anlatıyor. ellerinin morarma riski. Babası, “Bunlar dümdüz olacak!” dedi. Sonra güya “düzen”, “düzleşme”, “tek tipleşme” çağrısı yapıyor. Sebahat ayrıca, “En büyük gücüm akıcı bir vücuda sahip olmamdı. Vücudumun çarpık, kırık ve çarpık olduğu söyleniyor. “Bu güç babamın anlayabileceği bir şey değildi” diye yazıyor.
ÜÇÜNCÜ SEÇENEK
Hayatın katı kuralları ve hakim ahlak anlayışı, tüm “kötü çocuklar” gibi Sebahat’ı da erken yaşta bir seçim yapmaya zorlar. Sebahat kalas taşımayı ve çivi tamir etmeyi reddettiği için kendisine üçüncü bir yol açıyor: “Kalasları ateşe verdim ve hem babamın evini hem de şehri terk ettim” diyor.
Jilet, Jilet Sebahat, 136 sayfa, Mihver Yayınları, 2024.Ve 90’lar… Nazan Öncel’in “Sokak Kızı” müziğinin yayınlanmasından bir süre sonra Sebahat kendini Beyoğlu sokaklarına atar. Kulaklarında bu müzikle yürümeye başladı ve bugüne kadar durmadı. Onunla Beyoğlu’nda dolaşırken bir sürü “kötü çocuk”la karşılaşıyoruz. Sebahat onlara “Sokak sizin için ne ifade ediyor?” diye sordu. O sorar. Bir yanda sokaklar vefasız, bir yanda müminler; Bir yandan kaybolmak bir yandan bulunmaya iyi ama özellikle Beyoğlu sokaklarının kendine özgü bir tadı, kendine özgü bir ruhu var.
Ancak Sebahat bu ruhun da zamanla değişip dönüştüğünü söylüyor. İlçenin çeşitli kira savaşları nedeniyle maruz kaldığı bu durumu bir nevi köksüzlüğe eşdeğer buluyor. Elbette bu sadece Beyoğlu’nun yakın geçmişiyle ilgili bir sorun değil. Rum ve Ermeni apartmanlarında tek bir Rum ve Ermeni kalmaması da bu köksüzlüğün gereğidir.
Peki ya bugün?
Sebahat bu konudaki çaresizliğini evin sahibiyle yaptığı telefon görüşmesiyle anlatıyor. AK Parti’nin yarattığı enflasyon sisteminde hemen hemen herkesin maruz kaldığı konut sıkıntısının bir ucu da Sebahat’a dokunuyor, ev sahibi “orada” kira fiyatlarından bahsedince Sebahat mekana nasıl yabancılaştığını anlatıyor. yıllardır yaşadığı yer yani “orada”.
YAŞAM HAKKI İÇİN!
‘Jilet’te öne çıkan konulardan biri Türkiye’de LGBTİ+ olmanın zorlukları. Elbette bu sadece Sebahat’la ilgili bir durum değil; Bu ülke tıpkı onun gibi kendine üçüncü bir yol bulmak zorunda kalan LGBTİ+’larla dolu.
Ailelerinden destek alamayan, ayrımcılık nedeniyle iş bulamayan, hayatta kalabilmek için seks işçiliği yapmak zorunda kalan bu insanlar, sanki katlanmak zorunda oldukları şeyler yetmezmiş gibi sürekli tehdit altında yaşıyorlar.
Bu konuyla ilgili Sebahat, 2015 Onur Yürüyüşü’nde kameralara “Çekim yapıyorsunuz ama yayınlamıyorsunuz!” Yaklaşık bir yıl sonra yakılarak öldürülen Hande Kader, Bakırköy’de kesici aletle öldürülen trans kadın Buse, Maltepe’de bornoz ipiyle boğulan trans kadın Nilay, balkondan atlayan Eylül Cansın. Boğaziçi Köprüsü’nde intihara sürüklendiği için. Peki bunun gibi daha kaç kişiyi anıyor?
Sonra herkese soruyor:
Hiç bir seks personelinin elini tutup acısını dinlediniz mi?
Hiç LGBTİ+ bireyleri çalıştırdınız mı?
Evinizi onlara mı kiraladınız?
Aksini söylediğini duyunca “Hayır, LGBTİ+lar var!” diyorsunuz. Dedin mi?
‘Razor’ bir yandan bu farkındalığı artırmaya çalışan bir kitap, diğer yandan ise oldukça kişisel bir hikaye. Ancak kişisel ve toplumsal çoğu zaman iç içe olduğundan Sebahat yarım kalan aşklarının muhasebesini de bu düzenlemeye dayandırmayı ihmal etmez.
